Geschiedenis Noord-Holland
Holland was dit voornaamste gewest van een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd een Bataafse Republiek uitgeroepen. Na de staatsgreep aangaande 21 januari 1798 werden op 23 april 1798 een Acte met Staatsregeling aangenomen, waarmee een antieke gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werden onderverdeeld in 8 departementen betreffende zo heel wat mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement met Texel
dit departement van de Amstel
dit departement van de Delf
Daarnaast lagen ook het departement betreffende een Schelde en Maas en het departement met een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Tenslotte voldeed de andere opstelling niet en na de instelling in 1801 aangaande het Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld in overeenstemming met een oude gewestelijke grenzen betreffende Holland. In 1806 werden dit Bataafs Gemenebest verwisselen via dit Koninkrijk Holland. Dit jaar daarop werd het departement Holland opgedeeld in het departement Amstelland (overeenkomend met Noord-Holland) en het departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Nadat in 1811 het Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk werd gevoegd, werd Amstelland bij Utrecht gevoegd tot het département een la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden betreffende een Maas.
Nadat de Fransen einde 1813 uit Holland gevlucht waren, was een opstelling aanvankelijk ongewijzigd. Met de Grondwet over 29 maart 1814 werden een departementen vernieuwen via provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden betreffende een Maas werden verenigd in de provincie Holland. Via minister Over Maanen werden in een grondwetcommissie nog de titel Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde aan het verlangen over achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", doch het werd door de rest betreffende een commissie verworpen.[2]
Een nieuwe provincie kreeg in 1814 een paar gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam met de voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour met Friesland tot Holland, maar een deel van Hollands Brabant was voor Noord-Brabant en in 1815 werd ook het laatste Hollands Brabant, het Land met Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werden in 1820 een grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om een dominantie te beperken werd Holland bij de grondwetsherziening met 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzakelijkheid hiertoe werd in Zuid-Holland niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit immers in sterke mate wegens Amsterdam, dat in 1838 het provinciaal gerechtshof met zichzelf voorbij zag gaan ten gunste over Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende positie van Amsterdam en drong men met op de genezing aangaande de verdeling zoals deze was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier wegens 1795. Hier werd desalniettemin niet aan tegemoetgekomen. Na de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden deze voor Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 het grootste deel over een gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling bij een provincie Friesland ingedeeld.[3] Het voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit van Noord-Holland.
Om 2010 tot 2012 was er enig tijd sprake met een samenvoeging over een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werden duidelijk dat die organiseren over een baan bestaan.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto met dit Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en ons deel betreffende Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, de Waddenzee en dit IJsselmeer. In het zuiden grenst een provincie met Zuid-Holland en Utrecht, in het oosten via geneesmiddel met de Houtribdijk en Hollandse Brug aan een provincie Flevoland en in het noorden via geneesmiddel met de Afsluitdijk aan een provincie Friesland.
Een provincie kan geraken onderverdeeld in ons noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en een zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en Klik vroeger dit IJ) indien grens werkt.
Ten zuiden over het Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden met Amsterdam, Haarlem, de Haarlemmermeer betreffende de luchthaven Schiphol en tegelijkertijd dit Gooi, alsook een dichtbevolkt gebied, doch betreffende een landschappelijk geheel ander karakter (bosrijk en ook niet geheel vlak).
Ten noorden over dit Noordzeekanaal bevinden zich de Zaanstreek en verschillende, kleinere, delen en dorpen. De dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij de plaats Alkmaar. Daar bevinden zichzelf in dit deel over een provincie ook landelijker gebieden: Waterland, de omvangrijke droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en geheel in dit noorden een Kop van Noord-Holland betreffende dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, het voormalige eiland Wieringen en het waddeneiland Texel.
Een westkust aangaande de provincie is grotendeels door duinen beschermd. Op deze plaats liggen welbekende badplaatsen mits Zandvoort, IJmuiden, Wijk aan Zee, Egmond met Zee en Bergen. Daar waar de duinen door de Noordzee waren verzwolgen, werden de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een streek tussen Haarlem, Velsen (aan allebei de zijden betreffende het Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar opgewonden Kennemerland. Ons deel betreffende Kennemerland vormt de IJmond, betreffende de Hoogovens en overige industrie: dit kan zijn dit westelijk gebied aangaande het Noordzeekanaal, betreffende ingeval middelpunt de haven en sluizen met IJmuiden. Ten noorden betreffende Kennemerland ligt de oude marktplaats Schagen en op de noordpunt betreffende het schiereiland een marinehaven Den Helder, tevens veerhaven wegens Texel.
Aan de oostkust liggen historische steden mits Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook dit eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn dit IJ (ooit ons zeearm) en het Noordzeekanaal met een daarin, weet vervolgens ook niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en dit Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland worden verscheidene dialecten gesproken. Landelijk geniet het kijk op deze website Amsterdams een meeste bekendheid, dat uitgezonderd in Amsterdam ook in steden zodra Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel kan zijn te horen, daar hier heel wat Amsterdammers wonen. De meeste typische dialecten vindt men op het platteland. Op welke manier noordelijker men komt, hoe verdere het lokale dialect van een standaardtaal afwijkt; met name het Tessels en dit Wierings hebben een enorm eigen karakter.
Precies ingeval in verschillende dialectgebieden is in Noord-Holland sprake betreffende ons teruggang betreffende de dialecten. Toch bestaan sommige dialecten alsnog opvallend vitaal. Betreffende name dit Volendams wordt ter plaatse alsnog heel doorgaans gesproken. Andere dialecten, bijvoorbeeld dit Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Dit IJ is vanouds ons barrière en dat blijkt verder uit de dialecten. De dialecten ten noorden met het IJ bestaan de meest afwijkende.
Tussen het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend kom naar deze jongens etc. te beluisteren)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden met het IJ en Noordzeekanaal lijken verdere op een dialecten aangaande Zuid-Holland en geraken taalkundig ook dikwijls ingeval Zuid-Hollands beschouwd. Immers nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts een overgangspositie in, betreffende zowel Noord- wanneer Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, die intern vrij divers bestaan, blijven ga naar deze website in de Utrechtse groep.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten aangaande vanouds geïsoleerde gemeenschappen wanneer Volendam, Egmond of een Waddeneilanden beschikken over ons heel eigen ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op enkele punten heel conservatief gebleven, waar ze zich op verschillende punten juist opvallend hebben vernieuwd en daardoor zeer scherp betreffende een omliggende dialecten bestaan gaan afwijken.
De ordening met de dialecten boven het IJ is problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot verscheidene polemieken in de taalwetenschap. Vaak is op een verwantschap betreffende dit Fries gewezen: met name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben veel gluiperig met het Fries. Veel onderzoekers vermoedden ons Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries bestaan geweest. Dit Hollands zou dat Fries pas laat verdrongen hebben en heeft dit nimmer helemaal kunnen vernieuwen, opdat Friese vormen en constructies alsnog voortleven Noord-Holland in een dialecten. Ofschoon deze theorie veel aanhang heeft, wordt ze via verschillende taalkundigen van de hand gewezen en zouden de Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV is ons overheids-NV, gesticht op 5 juli 2004, betreffende een Provincie Noord-Holland als enige aandeelhouder. De organisatie zorgt in opdracht betreffende een besturen met een recreatieschappen wegens een ontwikkeling, vatbaarheid, dit beheer en onderhoud aangaande zes recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland zijn 2 omvangrijke nationale parken: dit Nationaal Park Duinen met Texel (een gehele westzijde over Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook over Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Tevens zijn er in Noord-Holland een tiental overige door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (betreffende Wijk met Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn er in Noord-Holland nog vele andere grotere en kleinere natuurgebieden, bijvoorbeeld dit Goois Natuurreservaat, een Hulk, dit Naardermeer, dit Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats door Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland vanwege het hoofdartikel over dit onderwerp.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is vanaf 2016 ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort